Dobro došli.
Danas je 21.11.2024.

Pozdrav svim banjalučkim učenicima!   Bivšim, sadašnjim i budućim
Banjaluka je danas značajan školski centar. U njoj postoje gotovo sve vrste ustanova za obrazovanje, od predškolskih ustanova do Univiverziteta i subspecijalističkih studija.
Obrazovanje se odvija i kao državno- besplatno, ali sve češće i kao privatno.

Sadržaj uvodne strane koja vam /preko linkova/ daje kratak pregled razvoja školstva u Banjaluci:
ʘ Začeci školstva
ʘ Srednje škole u Banjaluci Realka
ʘ Viša djevojačka škola
ʘ Niža poljoprivredna škola
ʘ Učiteljska škola
ʘ Ženska realna gimnazija
ʘ Razvoj školstva poslije II svjetskog rata
ʘ Fakuleti i Univerzitet u Banjaluci

Začeci školstva

Pred kraj turske vladavine bilo je nekoliko pokušaja društvenih, državnih, pa i obrazovnih reformi. Tako kad je Omer–paša Latas 1851. godine slomio otpor bosanskog begovata, dijelom je proveo i školsku reformu, otvaranjem škola izvan vjerskih institucija. Do tada je obrazovanje bilo rezervisano za odabrane i odvijalo se u manastirima, samostanima i sibijanmektebima.
U to vrijeme otvara se i niža gimnazija za djecu svih nacionalnosti, zvana Ruždija.

Pred kraj turske vladavine bilo je nekoliko pokušaja društvenih, državnih, pa i obrazovnih reformi.
Tako kad je Omer–paša Latas 1851. godine slomio otpor bosanskog begovata, dijelom je proveo i školsku reformu, otvaranjem škola izvan vjerskih institucija. Do tada je obrazovanje bilo rezervisano za odabrane i odvijalo se u manastirima, samostanima i sibijanmektebima.

U to vrijeme otvara se i niža gimnazija za djecu svih nacionalnosti, zvana Ruždija.

Carska škola

Masovno opismenjavanje u Banjaluci počinje sa otvaranjem srpske konfesionalne muške škole 1862. godine. Nešto ranije 1859. godine otvorena je prva hrvatska škola, ali kako je bila u sklopu samostana, ne može se reći da je bila građanska, mada je bila otvorenog tipa.
Obavezno školovanje u Banjaluci uvodi se u vrijeme Austrougarske.

Godine 1897. u Šeheru započinje sa radom Druga dječačka škola, koja i danas postoji i radi pod imenom „Branislav Nušić”.

Do stvarne mogućnosti obaveznog školovanja i opismenjavanja dolazi u vrijeme Vrbaske banovine, kad se na širem području grad otvara nekoliko desetina osnovnih škola.

Poslije Drugog svjetskog rata provodi se širok kurs opismenjavanja i generacije koje su tad rođene dostižu evropske standarde, mada je i danas u Republici Srpskoj, prema posljednjim podacima, 8,7% stanovništva nepismeno, što je neslavan evropski rekord. Za sam grad Banjaluku ovaj podatak je nesporno netačan, ali problem je što su se u međuvremenu promjenili standardi pa pismenost znači i kompjutersku pismenost, koja je nažalost iznad iskazanog procenta.

Posljednjih godina je u toku su znatna ulaganja u nove forme obrazovanja pa se treba nadati da ćemo se uskoro približiti Evropi u obaveznom školstvu.

Srednje škole u Banjaluci

Kao logičan nastavak obaveznog školstva pred kraj devetnaestog vijeka u Banjaluci dolazi do otvaranja srednjih škola. Kao prva takva otvorena je gimnazija.

Realka

Ponekad i carev rođendan bude povod za istinsko narodno veselje. Tako je 4. oktobra 1896. godine, na carev rođendan, u vakufskoj zgradi iznad Crkvene, u ulici iznad Kamenite ćuprije otvoren je i počeo sa radom prvi razred Velike realke. Time je udovoljeno mnogobrojnim molbama građana, upućivanim u Sarajevo i direktno u Beč. U prvi razred upisano je čak 60 učenika. Sličan interes pokazan je i dogodine i udaren je i temelj novoj zgradi škole. Da stare države mogu biti i brze, pokazala je Austrija, tako što je već 1898. godine Velika realka uselila u novu zgradu. Ta impozantna zgrada biće dugi niz godina prestižni simbol školstva u našem gradu.


Školske 1902/1903. Velika realka postaje potpuna realka, a 1912. godine biće preimenovana u Realnu gimnaziju. Zabilježeno je da je prvi direktor Velike realke sve do 1909. godine bio August Tartalja.

Viša djevojačka škola

Gotovo istovremeno sa Realkom u Banjaluci je započela sa radom i četvorogodišnja Državna viša djevojačka škola. U to vrijeme su muške i ženske škole bile odvojene. Davnog 1. oktobra 1898. godine započela je sa radom škola koja je djevojkama omogućila da se pripreme za posao i rad, što je smatrano izuzetkom. Prevashodno se smatralo da ova škola treba da djevojke, iz boljih kuća, nauči finim manirima i kućanskim poslovima, a tek potom da im bude osnov za posao.


Škola je radila do 1902. godine kada je otvoren i peti razred u kome se, osim stranih jezika, klavira, igranja i pjevanja, učilo i domaćinstvo, s tečajima kuhanja, pranja, peglanja, higijene i knjigovodstva. Prvi direktor i predavač u ovoj školi bila je Jelka Matić.
U toku Prvog svjetskog rata zgrada škole je korištena kao vojna bolnica, pa je nastava izvođena u zgradi Realne gimnazije. To se nastavilo i poslije rata, sve do 1925.godine.
Od tada ova škola mijenja i ime i djelatnost kada je preimenovana u Mješovitu školu trgovačkog smjera.

Niža poljoprivredna škola

Niža poljoprivredna škola osnovana je 1922. godine u Budžaku. Školske 1940/41. godine primenovana je u Srednju poljoprivrednu školu. Na čelu ove škole je 1929. godine bio Milan Stupar, inženjer agronomije, koji u Pragu završio Visoku gospodarsku školu.


Uz Nižu poljoprivrednu školu se 1933. godine otvara Poljoprivredna šlola za seoske domaćice. U sklopu te škole organizuju se i namjenski tečajevi, pa je tako 1937. godine organizovan tečaj u Gornjem Šeheru koji je pohađalo 20 učenica

Učiteljska školaa

Mada su i ranije postojale različite inicijative Učiteljska škola se u Banjaluku preselila iz Dervente tek 1925. godine. Otvaranje je išlo postepeno razred po razred, a na isti način se gasila Učiteljska škola u Derventi (koja je ranije obnavljana pa ponovo zatvarana).


Prvi direktor banjalučke Učiteljske škole bio je Ivan Kovačević.

Ženska realna gimnazija

O početku rada Ženske realne gimnaziji postoji nekoliko podataka, a sa sigurnošću se može reći da je osnovana u sastavu Realne gimnazije i da je započela sa radom školske 1933/34. godine,
Godine 1936. započinje sa samostalnim radom i tad je imala je 20 nastavnika s direktorom Milenkom Koprivnicom.
Godine 1936. škola je imala 290 učenica. Neposredno pred rat, u školskoj 1940/41. u nju je bilo upisano 411 učenica, kojima su predavala 23 profesora.

Razvoj školstva poslije II svjetskog rata

Nakon Drugog svjetskog rata dolazi do otvaranja srednjih škola svih smjerova, prije svega tehničke i medicinske škole. Neposredno poslije rata bili su aktuelni problemi sa nastavnim kadrom, ali i školskim prostorom koji je trebalo iznova graditi. Bile su potrebne godine obnove, a nakon toga promjenjena socijalna stuktura dovela je do toga da su potrebe daleko nadmašivale kapacitete.
Šezdesetih, kad je grad uspio da koliko–toliko dostigne školski standard, desio se zemljotres, u kom su oštećene mnoge škole, pa je ponovo bila potrebna obnova.
U Banjaluci danas postoji 11 srednjih škola i dva centra za obrazovanje.
Postoji i nekoliko privatnih škola, a ponovo je sa radom počeo i katolički školski centar.

Fakuleti i Univerzitet u Banjaluci

Univerzitet u Banjaluci osnovan je 7. novembra 1975. godine. Tad je u sastavu Unverziteta bilo samo pet fakulteta: Elektrotehnički, Tehnološki, Mašinski, Pravni, Ekonomski i tri više škole.
Još tokom šesdesetih postojalo je nekoliko fakulteta i viših škola, (Tehnički fakultet sa smjerovima elektrotehnike, tehnologije i mašinstava, Viša Pedagoška još od 1951. godine, Poljoprivredna i Komercijalna škola), koje su radile kao isturena odjeljenja Univerziteta u Sarajevu. To je bilo jezgro na osnovu koga je nastao Univerzitet. Tada snažna privreda i veliko zaleđe, sa oko milion stanovnika, opravdano je nametnulo potrebu otvaranja i viskoškolske ustanove.
Tokom godina Univerzitet se širio i povećavan je broj fakulteta i pripadajućih institucija (9 instituta i zavoda). Godine 1978. osnovan je i Medicinski fakultet.
Nakon raspada Jugoslavije osnovani su novi fakulteti: Poljoprivredni 1992. godne, Filozofski i Šumarski 1993. godine, Arhitektonsko građevinski 1995. godine, Prirodno matematički 1996. godine i Akademija umjetnosti 1999. godine.

Danas je Univerzitet respektabilna institucija koja ima trinaest fakulteta na kojima radi 195 profesora, 296 asistenata i 235 službenika. Sem redovnih studija postoje i specijalističke, postiplomske i doktorske studije. Trenutno na Univerzitetu studira 14911 studenata (redovnih, vanrednih i stranih državljana).
Univerzitet ostvaruje saradnju sa mnogim Univerzitetima. Tako je od 1996. godine učesnik Tampus projekta. Član je EUA (Evropske Univerzitetske Asocijacije).
U sklopu svog rada nastavno osoblje je izdalo preko 3315 naučnih radova, 1200 stručnih radova, 345 kritika i 606 knjiga.
Do 2008.godine na Univerzitetu je diplomiralo 14.050 studenata, 410 specijalista, 326 magistara, 158 doktora nauka.
Univerzitet raspolaže sa 34.000 m2 radnog prostora. Većina fakulteta se nalazi u kampusu na desnoj obali Vrbasa, a značajni kapaciteti predviđeni su u sklopu rekonstrukcije Kasarne Petar Drapšin.
U toku je rekonstrukcija koja bi trebala da omogući rad po Bolonjskom procesu, koji se trenutno uvodi u nastavni proces. Takođe je u toku i osnivanje inovacionog centra koji bi trebao imati ulogu kako se to sada popularno kaže, poslovnog inkubatora, ali prevashodno centra za informacione tehnologije.
U sklopu kampusa nalaze se i Studentski dom sa restoranom, sportski tereni, studentski klubovi i Univerzitetski računarski centar.
Van kapusa se nalazi šest fakulteta i Univerzitetska biblioteka.

Postoji i nekoliko (sedam) privatnih visokoškolskih ustanova .